Του Κώστα Κατίκου
Στοιχεία που κατατάσσουν το συνταξιοδοτικό σύστημα της Ελλάδας ανάμεσα στα πιο γενναιόδωρα της Ευρώπης και άλλων κρατών αναδεικνύει η νέα έκθεση του ΟΟΣΑ (pensions at a glance 2023) που δίδεται σήμερα στη δημοσιότητα.
Η έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) είναι αποκαλυπτική για την Ελλάδα καθώς είναι πάνω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ στα ποσοστά αναπλήρωσης συντάξεων με 80%, βρίσκεται χαμηλά στη φορολογία των συντάξεων, οι ηλικίες συνταξιοδότησης είναι κάτω και από τα 60 για τις γυναίκες, ενώ παραμένει “ακριβή” ως προς τις ασφαλιστικές εισφορές.
Τα ποσοστά αναπλήρωσης υπολογίζονται για πλήρη σταδιοδρομία, δηλαδή για άτομα που ασφαλίστηκαν στα 22 και αποχωρούν με 40 ή 42 έτη ασφάλισης. Με τον δείκτη αυτόν οι άνδρες εργαζόμενοι πλήρους σταδιοδρομίας θα έχουν ποσοστό αναπλήρωσης 50,7% κατά μέσο όρο στις χώρες του ΟΟΣΑ, με υψηλό ποσοστό 80% ή περισσότερο στην Ελλάδα και την Ισπανία και χαμηλό κάτω του 30% σε Αυστραλία, Εσθονία, Ιρλανδία και Λιθουανία.
Όταν η σύγκριση γίνεται με τα καθαρά ποσοστά αναπλήρωσης, δηλαδή μετά τους φόρους ή άλλες κρατήσεις (ασθένειας), τότε σύμφωνα με την έκθεση παρατηρείται οι ασφαλισμένοι που συνταξιοδοτήθηκαν με χαμηλούς μισθούς, να έχουν αναπλήρωση σχεδόν στο 100% και οι υψηλόμισθοι λίγο πάνω από το 75%.
Ο λόγος, που τα ποσοστά αναπλήρωσης συντάξεων πλησιάζουν στο 100% για τους χαμηλότερα αμειβόμενους ασφαλισμένους όπως παρατηρεί ο ΟΟΣΑ, έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι χαμηλοί συντελεστές αναπλήρωσης που θεσπίστηκαν με τον νόμο 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου) ως τα 30 έτη ενισχύονται από το ποσό της εθνικής σύνταξης και ευνοούν εργαζόμενους με χαμηλό μισθό, οι οποίοι φτάνουν να παίρνουν σχεδόν τα ίδια χρήματα ως συνταξιούχοι. Με τις βελτιώσεις που έγιναν στα ποσοστά αναπλήρωσης μετά τα 30 έτη με τον νόμο 4670/2020 (νόμος Βρούτση) οι χαμηλόμισθοι διατηρούν υψηλή αναπλήρωση ως και τα 40 έτη. Η πριμοδότηση προέρχεται κυρίως από την εθνική σύνταξη.
Για παράδειγμα, ασφαλισμένος που βγήκε στη σύνταξη με μισθό 700 ευρώ και 27 έτη ασφάλισης, παίρνει σήμερα 572 ευρώ σύνταξη, δηλαδή το ποσοστό αναπλήρωσης μισθού από σύνταξη είναι 82%. Αν πιάσει τα 29 έτη ασφάλισης θα πάρει 590 ευρώ δηλαδή αναπλήρωση 84%. Αν έχει 35 έτη η σύνταξη με τον μισθό των 700 ευρώ θα βγει στα 675 ευρώ, δηλαδή το ποσοστό αναπλήρωσης ανεβαίνει στο 96%. Εργαζόμενος με συντάξιμο μισθό 800 ευρώ και 40 έτη ασφάλισης θα πάρει 400 ευρώ ανταποδοτική και άλλα 413,76 ευρώ από την εθνική σύνταξη, δηλαδή σύνταξη 813,76 ευρώ με μισθό 800 ευρώ, που σημαίνει ποσοστό αναπλήρωσης 101,7%!
Στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης και παρά τις μεταρρυθμίσεις που προηγήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια η Ελλάδα είναι κάτω από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ και απέχει από τα 67. Η μέση ηλικία αποχώρησης διαμορφώνεται για τις γυναίκες κάτω από το 60ο έτος (στα 59,7 έτη) και για τους άνδρες στα 63,2 έτη, όταν ο μέσος όρος για τον ΟΟΣΑ είναι 63,1 έτη για τις γυναίκες και 64,4 έτη για τους άνδρες. Η Δανία έχει εκτιμώμενη ηλικία συνταξιοδότησης τα 74 έτη, ενώ στην Κολομβία η ηλικία συνταξιοδότησης για όσους ξεκίνησαν να εργάζονται το 2022 θα είναι 57 έτη για τις γυναίκες και 62 έτη για τους άνδρες.
Ως προς τις εισφορές σύνταξης η Ελλάδα είναι πολύ πάνω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ με εισφορές (εργαζόμενου και εργοδότη) 26%, έναντι 18,2% που είναι ο μέσος. Λίγο πάνω από την Ελλάδα είναι η Γαλλία με υποχρεωτικές εισφορές κοινωνικής ασφάλισης 27,8%, ενώ το “ρεκόρ” κρατάει η Ιταλία με εισφορές σύνταξης 33%.
Ως προς τις συνταξιοδοτικές δαπάνες, η Ελλάδα ξοδεύει το 15,7% του ΑΕΠ σε συντάξεις έναντι 8,9% του ΑΕΠ που είναι ο μέσος όρος των συνταξιοδοτικών δαπανών του ΟΟΣΑ και 8,5% στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι συνταξιοδοτικές δαπάνες είναι υψηλές στην Ελλάδα και η απόδειξη σε αυτό απεικονίζεται στην εκτίμηση του ΟΟΣΑ που δείχνει την Ελλάδα να μειώνονται οι δαπάνες για συντάξεις στα επόμενα χρόνια πάνω από 3 ποσοστιαίες μονάδες και από το 15,7% σήμερα να φτάσουν στο 12% ως το 2050.
Ως προς τη φορολογία των συντάξεων η Ελλάδα μαζί με πολλές χώρες του ΟΟΣΑ κατατάσσεται στη λίστα των χωρών με χαμηλή φορολόγηση.
Οι μισές χώρες του ΟΟΣΑ αναφέρει η έκθεση παρέχουν είτε έκτακτα επιδόματα που είναι αφορολόγητα είτε πρόσθετες πιστώσεις φόρου για τους ηλικιωμένους απ’ ό,τι για τα άτομα εργάσιμης ηλικίας. Σε 16 χώρες του ΟΟΣΑ ισχύουν ειδικοί φορολογικοί κανόνες για το συνταξιοδοτικό εισόδημα. Για παράδειγμα, στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν φορολογείται το 15% ως 50% του εισοδήματος που προέρχεται από συντάξεις που καταβάλλει το δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα, Η απαλλαγή είναι ανάλογα με το συνολικό εισόδημα του συνταξιούχου. Στην Αυστραλία, οι συνταξιοδοτικές παροχές δεν φορολογούνται για άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών. Συνολικά, 28 χώρες του ΟΟΣΑ έχουν κάποια “παραχώρηση” αναφέρει η έκθεση όσον αφορά τη φορολογία των συνταξιούχων.
Πάνω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ είναι η Ελλάδα και όσον αφορά το προσδόκιμο ζωής μετά τη συνταξιοδότηση, όπου για τους άνδρες είναι 19,1 έτη και για τις γυναίκες τα 25,5 έτη, όταν ο μέσος όρος για το προσδόκιμο ζωής στις χώρες του ΟΟΣΑ είναι αντίστοιχα τα 18,4 και 22,8 έτη.
ΠΗΓΗ: CAPITAL.GR